Ο πατέρας που τα κατάφερε…

Ο πατέρας που τα κατάφερε…

Ο μικρός Χρίστος μόλις σχόλασε και επιφυλάσσει ένα φιλί για τον πατέρα του, Κωστάκη.

Τέσσερα παιδιά μεγαλώνει μόνος του ο Κωστάκης Κρασάς από το Παραλίμνι, μετά τον θάνατο της συζύγου του στη γέννα του μικρότερου γιου τους - «Το πιο δύσκολο είναι η νύχτα… να είσαι μόνος στο δωμάτιο, να απλώνεις το χέρι και το χέρι σου να πηγαίνει στο κενό… Όμως είχα μόνο δύο επιλογές - ή να πέσω ή να σηκωθώ στα πόδια μου για τα παιδιά μου» 

Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ Ημέρα του Πατέρα γιορτάζεται κάθε τρίτη Κυριακή του Ιουνίου από το 1910 μέχρι σήμερα. Εμπνεύστρια της Ημέρας ήταν η Αμερικανίδα Σονόρα Σμαρτ Ντοντ
«Κανένας δεν μπορεί να ξέρει πόσες ψυχικές δυνάμεις έχει μέσα του, μέχρι να έρθει η στιγμή που θα τις χρειαστεί πραγματικά σε μια δύσκολη ώρα»… Ήταν η πρώτη κουβέντα που μου είπε ο Κωστάκης Κρασάς, 49 χρονών, από το Παραλίμνι, ιδιοκτήτης νηπιαγωγείου, σε αυτήν τη συνέντευξη με αφορμή τη σημερινή (17η Ιουνίου 2012) Παγκόσμια Ημέρα του Πατέρα - μιλούσε βέβαια έχοντας προσωπική εμπειρία αυτής της «δύσκολης ώρας», που γι’ αυτόν ήταν ο θάνατος της συζύγου του Χρυστάλλας το 2001 στη γέννα του τέταρτου παιδιού τους και η μεγάλη αποστολή που ανέλαβε, να μεγαλώσει μόνος του τον νεογέννητο Χρίστο, μαζί με την 4χρονη τότε Φίλια, τον 5χρονο Στυλιανό και τον 11χρονο Αδάμο. (Σήμερα ο Αδάμος είναι 22 χρονών - τριτοετής φοιτητής Οικονομικών, ο Στυλιανός 16 χρονών - τέλειωσε την Α΄ Λυκείου, η Φίλια 15 χρονών - τέλειωσε τη Γ΄ Γυμνασίου και ο Χρίστος 11 χρονών - τέλειωσε την Ε΄ δημοτικού).

Όλα ανατράπηκαν σε μια νύχτα
Τότε στα 38 του χρόνια, ήταν, όπως μας είπε, ένας άντρας με μια φυσιολογική ζωή, μια ευτυχισμένη οικογένεια, έναν υγιή γάμο, μια σταθερή εργασία στο νηπιαγωγείο που διηύθυνε μαζί με τη γυναίκα του, με εμπλοκή του στα κοινά ως μέλος της διοίκησης της Ένωσης Νέων Παραλιμνίου, στην οποία είχε παίξει ως ποδοσφαιριστής από τα 16 του χρόνια και ξαφνικά, όπως το διατύπωσε, «μέσα σε μια νύχτα ανατράπηκαν όλα, χάθηκε η γη κάτω από τα πόδια μου».
Ο απρόβλεπτος θάνατος της γυναίκας του σε μια στιγμή χαράς, χωρίς να έχει προηγηθεί οποιαδήποτε ασθένειά της, τον έπιασε απροετοίμαστο. «Η απώλειά της ήταν για μένα και για όλους μας, ακόμα πιο επώδυνη, αλλά μου έδωσαν δύναμη τα μωρά μου. Είχα βέβαια και βοήθεια τόσο από την οικογένειά μου, όσο και από αυτήν της Χρυστάλλας, ιδιαίτερα από τα αδέλφια της.
»Τους πρώτους δύο περίπου μήνες, στενοί συγγενείς πήραν στο σπίτι τους τον νεογέννητο Χρίστο, μέχρι να τακτοποιηθώ στο σπίτι με τα τρία μεγαλύτερα παιδιά. Εκείνο τον πρώτο καιρό, με βοήθησαν πολύ με το νεογέννητο και η θεία της συζύγου μου και ο άντρας της, που δεν είχαν δικά τους παιδιά και ήταν πολύ κοντά μου».
Το βάρος στους δικούς του ώμους
Το βάρος βέβαια της φροντίδας και της ανατροφής των τεσσάρων παιδιών, αλλά και της ψυχικής ανατροφοδότησης που θα του επέτρεπε να προσαρμοστεί και ο ίδιος με επιτυχία στον νέο ρόλο του ως μονογονιού, έπεφτε στους δικούς του ώμους. «Τα πρώτα δυο-τρία χρόνια έδωσα πολλή ενέργεια και χρόνο στα τρία μεγαλύτερα παιδιά, που ζητούσαν τη μάνα τους, ρωτούσαν πού είναι, ιδιαίτερα ο Αδάμος που την είχε ζήσει περισσότερο και ο Στυλιανός… ο μικρός Χρίστος δεν καταλάβαινε τίποτε σε ό,τι αφορούσε την απουσία της.
Το μόνο που μου είπε όταν ήταν τριών-τεσσάρων χρονών και θα το θυμάμαι πάντα, ήταν αν πρόλαβε η μάνα του να τον αγκαλιάσει και να τον φιλήσει… Ήξερε ότι πέθανε, αλλά θα ήταν ικανοποιημένος, μόνο αν ήξερε ότι τον αγκάλιασε και τον φίλησε πριν φύγει».
Δυνατός για χάρη τους
Ο,ΤΙ θετικό είχαν κτίσει μαζί μέσα στην οικογένεια ο Κωστάκης και η Χρυστάλλα, αποδείχτηκε πολύτιμο στοιχείο για την εξέλιξη των πραγμάτων μετά τον θάνατό της και ιδιαίτερα τα πολύ δύσκολα πρώτα χρόνια. «Κάποιες στιγμές ένιωσα ότι καταρρέω, ότι δεν αντέχω άλλο... Το πιο δύσκολο είναι η νύχτα… να είσαι μόνος στο δωμάτιο, να απλώνεις το χέρι και το χέρι σου να πηγαίνει στο κενό… Όμως είχα μόνο δύο επιλογές - ή να πέσω ή να σηκωθώ στα πόδια μου.
Σηκώθηκα στα πόδια μου με τη δική τους βοήθεια. Τη νύχτα μπορεί να έκλαιγα στο δωμάτιό μου, αλλά ποτέ δεν με είδαν τα μωρά να κλαίω - έπρεπε να είμαι και να δείχνω δυνατός για χάρη τους. Τους ήθελα να κοιμούνται νωρίς και να σηκώνονται νωρίς για το σχολείο. Τους έλεγα ότι η μάμα είναι εδώ, μας βλέπει και εμείς πρέπει να είμαστε δυνατοί, να συνεχίσουμε τη ζωή μας, να προχωρήσουμε, να της δείξουμε ότι είμαστε καλά και ευτυχισμένοι… και λειτούργησε η σχέση, πάνω σε αυτή τη βάση.
Ήμουν ανέκαθεν κοντά στα παιδιά και πριν χάσουμε τη Χρυστάλλα. Δεν ήμουν ο πατέρας που έλειπε πολλές ώρες από το σπίτι και τη βοηθούσα έτσι κι αλλιώς… Τους άλλαζα πανάκια, τα έλουζα... Είμαι του σπιτιού, όχι του καφενείου. Εντάξει, είχα τα χόμπι μου, έπαιζα -και μου άρεσε να παρακολουθώ- ποδόσφαιρο και είμαι κυνηγός. Όμως τα έκανα στην ώρα τους και τις υπόλοιπες ώρες ήμουν στο σπίτι μου».
Μετά τα 12 είναι αργά…
ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ μεγάλωναν - και ο πατέρας τους ήταν εκεί. «Αυτό που διαμορφώνει τον χαρακτήρα των παιδιών μέχρι τα 12», μας είπε ο κ. Κρασάς, «είναι η δημιουργική παρουσία του γονιού. Πρέπει να είσαι κοντά τους, να τα ακούς, να καλύπτεις όλες τις ανάγκες τους, γιατί μετά τα 12 είναι πολύ αργά να κάνεις οτιδήποτε. Θα έχουν ήδη διαμορφωθεί. Εγώ ήμουν και είμαι δίπλα τους συνεχώς.
Παρόλο που το σχολείο ήταν κοντά στο σπίτι, τους έπαιρνα και τους έφερνα με το αυτοκίνητο, στα ιδιαίτερα μαθήματα το απόγευμα, στις εκδηλώσεις του σχολείου… σε ό,τι τα αφορούσε, ήμουν εκεί. Μέσα στην ατυχία μου ήμουν και τυχερός γιατί και τα τέσσερα παιδιά ήταν και είναι άριστα στο σχολείο… δεν με “βασάνισαν” με τα διαβάσματα. Εφάρμοσα μια τακτική να διαβάζουν μόνα τους και να τα ελέγχω μετά. Ήμουν επίσης τυχερός γιατί η δουλειά μου στο νηπιαγωγείο ήταν και είναι δίπλα στο σπίτι και έτσι δεν έλειπα καθόλου από κοντά τους.
Η καθιέρωση ενός προγράμματος, είναι πολύ βασική. Ξέρουν ότι θα σχολάσουν από το σχολείο, θα καθήσουν να διαβάσουν, θα φάμε μαζί καθημερινά σαν οικογένεια το μεσημέρι - αυτό ήταν όρος απαράβατος για όλους. (Τώρα βέβαια ο Αδάμος είναι φοιτητής, ενώ ο Στυλιανός μόλις τέλειωσαν οι εξετάσεις πήγε και δουλεύει στον παππού του στο εστιατόριο για το καλοκαίρι).
»Τους έμαθα να είναι υπεύθυνοι - από πέντε χρονών έκαναν μπάνιο μόνοι τους, αυτοσυντηρούντο, είχαν ο καθένας τις ευθύνες του μέσα στο σπίτι. Ήταν καλά μωρά κι αυτό βοήθησε στην ομαλή λειτουργία της οικογένειας».
Σταθήκαμε όλοι και τα καταφέραμε
«Η σκιά της απώλειας της Χρυστάλλας είναι πάντα εδώ, αλλά τη συνηθίζεις. Όταν μεγάλωσαν τα παιδιά, μου δόθηκε η ευκαιρία να κάνω αυτά που μου άρεσαν προηγουμένως, να είμαι π.χ. στη διοίκησης της ομάδας μου της Ένωσης Νέων Παραλιμνίου, όπου επέστρεψα τα τελευταία τρία χρόνια. Εξακολουθώ να παίρνω και να φέρνω τα παιδιά στο σχολείο, αλλά το απόγευμα θα πάω στην προπόνηση της ομάδας.
»Είναι πολύ σημαντικό να τονιστεί και για εκείνους που έχουν παρόμοιο πρόβλημα με μένα, ότι όταν εμείς είμαστε δυνατοί και κάνουμε τα χόμπι μας, νιώθουμε καλά και μπορούμε να προσφέρουμε περισσότερα στους άλλους. Εγώ στην αρχή ένιωθα ενοχές να πάω για ένα ποτό με ένα φίλο, ή να πάω στο κυνήγι ή στο ποδόσφαιρο. Τα σταμάτησα όλα και έλεγα πρώτα και πάνω από όλα, τα μωρά μου.
Όμως, σε κάποια φάση, ένιωσα ότι καταρρέω. Είπα στον εαυτό μου, τι κάνεις τώρα Κωστάκη… πρέπει να βρεις τρόπο να ξανασταθείς… Άρχισα τα χόμπι μου, να παίζω και να βλέπω ποδόσφαιρο με τους φίλους μου, να πηγαίνω στο κυνήγι… Ένιωθα πιο δυνατός κι έτσι μπορούσα να προσφέρω και στα παιδιά μου πιο πολλά πράγματα. Αν με έβλεπαν να είμαι κλαψιάρης και αδύνατος, τι χαρακτήρες θα έβγαιναν και τι προσωπικότητες; Θα τα γέμιζα με φοβίες, με ψυχολογικά προβλήματα και με έλλειψη αυτοπεποίθησης.
Ευτυχώς σταθήκαμε στα πόδια μας όλοι και τα καταφέραμε. Τώρα μπορεί να βάλουμε βίντεο να βλέπουμε τη μάμα, να γελούμε με περιστατικά από την προηγούμενη, κοινή μας ζωή. Τους έκανα να νιώθουν ότι ναι μεν έφυγε η μάμα, αλλά είναι εδώ συνέχεια κοντά μας».

Ακλόνητος βράχος και ευαίσθητος 
ΚΩΣΤΑΚΗΣ Κρασάς:«Δεν θα ξεχάσω ποτέ ένα περιστατικό πριν από λίγα χρόνια… Είχα πυρετό, γρίπη και ξάπλωνα. Έρχονταν ένας- ένας τα παιδιά και με ρωτούσαν “παπά τι έχεις;”. Eίπα στον εαυτό μου, σήκω πάνω και ούτε πυρετό δεν δικαιούσαι να έχεις... Έπρεπε να ήμουν ακλόνητος, βράχος και ταυτόχρονα ο ευαίσθητος γονιός στις στιγμές που με χρειάζονταν για να τους αγκαλιάσω, να τους φιλήσω, να τους βάλω να κοιμηθούν… Έπρεπε να ήμουν δυνατός και στη δουλειά… Και πατέρας και μάνα… Τελικά αυτό που μετρά, είναι τα αισθήματα που βγάζει κανείς από μέσα του, τα ψυχικά αποθέματα που έχει και την υπομονή να τα αντέξει όλα αυτά». 

Η Σονόρα και ο πατέρας της
Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ Ημέρα του Πατέρα γιορτάζεται κάθε τρίτη Κυριακή του Ιουνίου από το 1910 μέχρι σήμερα. Εμπνεύστρια της Ημέρας ήταν η Αμερικανίδα Σονόρα Σμαρτ Ντοντ (Sonora Smart Dodd), που κατάφερε να την καθιερώσει για να τιμήσει τον πατέρα της Γουίλιαμ Σμαρτ (William Smart), βετεράνο του Αμερικανικού Εμφυλίου, που ανέθρεψε μόνος του τα 6 παιδιά της οικογένειας, στην απόμακρη φάρμα του στο Spokane της Ουάσιγκτον.
Όταν η Σονόρα ήταν 16 χρονών, η μητέρα της Βικτόρια πέθανε στη γέννα του έκτου της παιδιού. Ήταν το μόνο κορίτσι από τα έξι παιδιά και βοήθησε τον πατέρα της στο μεγάλωμα των μικρότερων αδελφών της, περιλαμβανομένου του νεογέννητου Μάρσιαλ. Η Σονόρα παντρεύτηκε αργότερα τον John Dodd και απέκτησαν ένα γιο. Πέθανε στα 96 της χρόνια το 1978.

του Μάριου Δημητρίου

ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (Ιούλιος 2003- Δεκέμβριος 2011)

Σας ενημερώνουμε ότι ο Συνήγορος του Πολίτη απέστειλε στην Επιτροπή Δικαιωμάτων του Παιδιού του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού στην Ελλάδα από το 2003 ως το 2011, η οποία περιλαμβάνει τις κυριότερες διαπιστώσεις και προτάσεις του Συνηγόρου του Παιδιού σε θέματα προάσπισης και προαγωγής των δικαιωμάτων των ανηλίκων.

Η έκθεση απεστάλη εν όψει της εξέτασης της 2^ης και 3^ης Εθνικής Έκθεσης για την εφαρμογή της Σύμβασης, που θα λάβει χώρα στη Γενεύη στις 6 Ιουνίου 2012, στην οποία πρόκειται να παραστεί και ο Βοηθός Συνήγορος για τα Δικαιώματα του Παιδιού, Γιώργος Μόσχος.

Έκθεση στα αγγλικά εδώ: Parallel Report of the Greek Ombudsman to the UN CRC

Έκθεση στα ελληνικά εδώ: Έκθεση προς την Επιτροπή Δικαιωμάτων του Παιδιού του ΟΗΕ

8 Οικογένεια και εναλλακτική φροντίδα

8.1 Γονική επιμέλεια, γονικές ευθύνες, βοήθεια στους γονείς (Άρθρα 5, 18)

Οι υπηρεσίες στις οποίες μπορεί να απευθυνθεί ένα παιδί ή μια οικογένεια για συμβουλευτική και υποστήριξη σχετικά με την άσκηση της γονικής επιμέλειας είναι περιορισμένες και η αναμονή αρκετά μεγάλη.

Παντελής είναι η απουσία υπηρεσιών οικογενειακής διαμεσολάβησης και εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών περί την εφαρμογή δικαστικών αποφάσεων, την γονική επιμέλεια και το δικαίωμα της επικοινωνίας των παιδιών με τον γονέα που δεν διαμένει μαζί τους.

Όταν ένας έφηβος ανήλικος επιθυμεί να εκφράσει τις αντίθετες απόψεις του σχετικά με την εφαρμογή δικαστικών αποφάσεων στα θέματα επιμέλειας και επικοινωνίας με τον γονέα με τον οποίο δεν διαμένει μαζί, δεν έχει τη δυνατότητα απ’ ευθείας προσφυγής σε μια δικαστική αρχή ή άλλη δημόσια υπηρεσία που να ενεργεί εκ μέρους του προς τη δικαιοσύνη, καθώς είναι υποχρεωμένος να ενεργήσει μέσω του γονέα που έχει τη νόμιμη εκπροσώπησή του.

Η δυνατότητα προσφυγής ανηλίκου σε δημόσιες υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας και ψυχικής υγείας χωρίς τη συνοδεία / συναίνεση του γονέα αποτελεί ζήτημα αμφισβητούμενο και όχι ρητά αναφερόμενο στο νόμο.

Σε περίπτωση διαζυγίου, η άσκηση της γονικής μέριμνας ρυθμίζεται από το δικαστήριο που την αναθέτει στον ένα από τους δύο γονείς, ή -εφόσον αυτοί συμφωνούν- και στους δύο. Στην πράξη, ως επί το πλείστον η επιμέλεια ανατίθεται στη μητέρα. Εάν τα παιδιά είναι γεννημένα εκτός γάμου, ο πατέρας αποκτά γονική μέριμνα μετά την αναγνώριση, την οποία ασκεί μόνο κατ’ εξαίρεση και υπό προϋποθέσεις. Οι παραπάνω ρυθμίσεις αποκλίνουν από την αρχή που θεμελιώνεται από το άρθρο 18 της Σύμβασης.

Σημαντικότατη θεσμική έλλειψη είναι η απουσία οικογενειακών δικαστηρίων, πλαισιωμένων από ειδικότητες (κοινωνικούς λειτουργούς και ειδικούς ψυχικής υγείας)22.

22 Βλ. Ετήσια έκθεση Συνηγόρου του Πολίτη, 2006, σελ. 200

Προτάσεις:

• Θα πρέπει να μεταρρυθμιστεί το οικογενειακό δίκαιο, με καθιέρωση του γενικού κανόνα συνέχισης άσκησης της γονικής μέριμνας από κοινού από τους δύο γονείς στο σύνολό της (της επιμέλειας συμπεριλαμβανόμενης) σε περιπτώσεις διαζυγίου, ενώ μόνο κατόπιν δικαστικής απόφασης και εάν το συμφέρον του παιδιού το επιβάλλει, να μπορεί να διασπαστεί κατ' εξαίρεση η άσκησή της και η επιμέλεια να ανατίθεται σε έναν γονέα.

• Η γονική μέριμνα παιδιού, που γεννιέται χωρίς γάμο των γονέων του, αλλά αναγνωρίζεται από τον πατέρα του, θα πρέπει να ασκείται και από τον τελευταίο, όταν συμφωνείται αυτό με συμβολαιογραφικό έγγραφο, που θα καταρτίζεται μεταξύ των γονέων, χωρίς να απαιτείται δικαστική απόφαση, όπως συμβαίνει σήμερα.

• Να λειτουργήσουν οικογενειακά δικαστήρια, πλαισιωμένα από κατάλληλες ψυχο-κοινωνικές υπηρεσίες που θα επικοινωνούν με τα παιδιά και τους γονείς τους.

• Να δημιουργηθούν υπηρεσίες οικογενειακής διαμεσολάβησης που θα υποστηρίζουν την υλοποίηση δικαστικών αποφάσεων και θα ενεργούν σε περιπτώσεις αμφισβήτησης τους.

8.2 Αποχωρισμός από τους γονείς – δικαίωμα επικοινωνίας (Άρθρο 9)

Το δικαίωμα επικοινωνίας στο ελληνικό δίκαιο δεν προβλέπεται ως δικαίωμα του τέκνου με αντίστοιχη  υποχρέωση του γονέα, αλλά μόνο ως δικαίωμα επικοινωνίας του γονέα με το παιδί που δεν διαμένει μαζί του.

Η έλλειψη αποτελεσματικών μέσων για την εφαρμογή των αποφάσεων σχετικά με την άσκηση του δικαιώματος επικοινωνίας έχει ως αποτέλεσμα, συχνά, να παραβιάζονται τα δικαιώματα του παιδιού. Δεν υπάρχουν φορείς ή υπηρεσίες που να επαναξιολογούν περιοδικά την καταλληλότητα της ληφθείσας απόφασης με βάση το συμφέρον του παιδιού. Απουσιάζει ένα οργανωμένο σύστημα υποστήριξης της επικοινωνίας γονέων – τέκνων με τη δημιουργία των κατάλληλων κέντρων υποβοήθησης και οικογενειακής διαμεσολάβησης, εκπαίδευση ειδικών επαγγελματιών στη διαχείριση αυτών των θεμάτων και γενικώς προώθηση εξωδικαστικών μηχανισμών υλοποίησης των σχετικών αποφάσεων.

Τα μέσα εκτέλεσης στο πεδίο εφαρμογής των αποφάσεων περί απόδοσης ή παράδοσης τέκνου και ρύθμισης του δικαιώματος επικοινωνίας, που προβλέπονται στο άρθρο 950 ΚΠολΔ κρίνονται εξαιρετικά αναποτελεσματικά.

Ιδιαίτερη μνεία αξίζει στην περίπτωση των φυλακισμένων γονέων που τοποθετούνται σε σωφρονιστικά καταστήματα μακριά από τον τόπο διαμονής των τέκνων τους και επομένως παρεμποδίζεται η επικοινωνία τους με αυτά. Το θέμα αυτό δεν ρυθμίζεται νομοθετικά και επομένως είναι στην διακριτική κρίση της διοίκησης.

Προτάσεις:

• Η προβλεπόμενη έμμεση εκτέλεση των δικαστικών αποφάσεων σε περιπτώσεις διαζυγίου και άσκησης του δικαιώματος επικοινωνίας, θα πρέπει να συνδυάζεται με την διαμεσολάβηση ειδικών κοινωνικών υπηρεσιών που θα κατευθύνουν τους γονείς προς την εφαρμογή των αποφάσεων προς το συμφέρον του παιδιού, όταν δε καταγράφουν πρακτικές παραβίασης των δικαιωμάτων του, να ενημερώνουν την αρμόδια δικαστική αρχή, που θα έχει τη δυνατότητα αναθεώρησης της προηγούμενης δικαστικής απόφασης.

• Για τους ανηλίκους στην εφηβική ηλικία, που επιθυμούν να ζητήσουν μεταρρύθμιση των δικαστικών αποφάσεων σχετικά με την επιμέλεια και την επικοινωνία με τον γονέα με τον οποίο δεν διαμένουν μαζί, θα πρέπει να προβλέπεται ρητά η δυνατότητα προσφυγής στη δικαιοσύνη ή σε δημόσια υπηρεσία που να ενεργεί εκ μέρους τους προς τις δικαστικές αρχές, ακόμη και αν δεν υπάρχει αρχική συναίνεση του γονέα τους.

• Να προβλεφθεί με νομοθετική διάταξη ότι θα λαμβάνεται υπόψη η διευκόλυνση της επικοινωνίας του κρατούμενου γονέα με τα τέκνα του κατά την απόφαση σχετικά με το κατάστημα στο οποίο αυτός θα κρατηθεί.

  

8.3 Οικογενειακή επανένωση (Άρθρο 10)

Η ραγδαία αύξηση κατά τα τελευταία χρόνια των αιτημάτων αλλοδαπών που ζουν νόμιμα στην Ελλάδα για επανένωση με μέλη της οικογένειάς τους, στα οποία περιλαμβάνονται πολύ συχνά ανήλικα, έχει δημιουργήσει μεγάλο φόρτο εργασιών στην αρμόδιες υπηρεσίες με αποτέλεσμα συχνά την καθυστέρηση απαντήσεων. Επίσης η πρόσφατη οικονομική κρίση έχει δημιουργήσει ιδιαίτερες δυσκολίες σε πολλές οικογένειες αλλοδαπών εργαζομένων στην Ελλάδα να επανενωθούν με τέκνα τους που ζουν στην αλλοδαπή, λόγω και των υψηλών προβλεπόμενων παραβόλων, με αποτέλεσμα αρκετές φορές να έρχονται τα παιδιά στην χώρα με ταξιδιωτική βίζα και μετά τη λήξη της να δημιουργείται πρόβλημα, καθώς για να γίνει νόμιμα η συνένωση χρειάζεται το μέλος της οικογένειας με το οποίο γίνεται η συνένωση να διαμένει στην αλλοδαπή.

Προτάσεις:

• Να προτεραιοποιείται η εξέταση των αιτημάτων οικογενειακής επανένωσης, όταν αφορούν παιδιά, προκειμένου να υλοποιηθεί η δέσμευση της χώρας που προκύπτει από το άρθρο 10 της Σύμβασης.

• Τα παράβολα για την οικογενειακή επανένωση χρειάζεται να είναι αντίστοιχα με προσαυξήσεις ή ποσά που το ελληνικό κράτος αναγνωρίζει ως επαρκή για την κάλυψη των οικογενειακών αναγκών. Οι προσαυξήσεις του άρθρου 53 παρ. γ του ν. 3386/05 (20% για τη σύζυγο και 15% για κάθε τέκνο) να αναθεωρηθούν, διότι κρίνονται ιδιαίτερα υψηλές και ως εκ τούτου απαγορευτικές για την πλειονότητα των αλλοδαπών²³.

23 Βλ. «Προτάσεις Συνηγόρου του Πολίτη για βελτίωση του νομοθετικού πλαισίου σε θέματα χορήγησης και ανανέωσης άδειας παραμονής και εργασίας», Φεβρουάριος 2011

8.4 Παράνομη μετακίνηση (Άρθρο 11)

Μία από τις δυσάρεστες συνέπειες των διαζυγίων μεταξύ προσώπων διαφορετικής ιθαγένειας είναι ο γεγονός ότι ο ένας εκ των δύο γονέων μπορεί να επιστρέψει στην πατρίδα του, παίρνοντας μαζί του το παιδί του, είτε έχει την επιμέλεια είτε όχι. Έτσι, στην μεν πρώτη περίπτωση το παιδί στερείται του δικαιώματος της επικοινωνίας με τον άλλο γονέα, ενώ στη δεύτερη πρόκειται επί πλέον για ποινικά κολάσιμη συμπεριφορά.

Προβληματική θεωρεί ο Συνήγορος του Πολίτη την πρόσφατη τροποποίηση του Προεδρικού Διατάγματος, βάσει του οποίου η έκδοση διαβατηρίου γίνεται από τον γονέα που ασκεί την επιμέλεια, χωρίς να απαιτείται η συναίνεση του άλλου γονέα που ασκεί το υπόλοιπο της γονικής μέριμνας. Η ρύθμιση αυτή έχει ήδη επιτρέψει την γονική απαγωγή παιδιών, κατά την έννοια της σύμβασης της Χάγης του 1980.

Προτάσεις:

• Για την αποτροπή παράνομων μετακινήσεων ανηλίκων στο εξωτερικό, θα πρέπει να μελετηθεί η λήψη ειδικών μέτρων, που ισχύουν σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, όπως π.χ. η πρόβλεψη της υποχρέωσης κατά την έξοδο ενός παιδιού από τη χώρα να υπάρχει η έγγραφη συναίνεση του γονέα / των γονέων που δεν ταξιδεύουν μαζί του.

8.5 Εναλλακτική φροντίδα - Περιοδική αναθεώρηση (Άρθρα 20, 25)

Τα σημαντικότερα προβλήματα που έχει διαπιστώσει²⁴ ο Συνήγορος του Πολίτη για τα ιδρύματα παιδικής προστασίας (δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου) συνοψίζονται παρακάτω:

• Η νομοθεσία που καλύπτει τα δημόσια ιδρύματα παιδικής προστασίας είναι αρκετά απαρχαιωμένη και ελλιπής.

• Τα ιδρύματα ιδιωτικού δικαίου λειτουργούν στις περισσότερες περιπτώσεις χωρίς κανονικές άδειες,

αφού το νομοθετικό πλαίσιο για την έκδοσή τους είναι ατελές.

• Ελλείψεις παρουσιάζει και το νομοθετικό πλαίσιο ως προς την κατοχύρωση των δικαιωμάτων των

φιλοξενούμενων παιδιών, σύμφωνα με τις επιταγές της Σύμβασης.

• Δεν έχουν θεσπιστεί με νόμο πρότυπα και προδιαγραφές που πρέπει να πληρούνται από τα ιδρύματα παιδικής προστασίας, δημόσια ή ιδιωτικά.

• Έχει προβλεφθεί δια νόμου η διαδικασία πιστοποίησης των ιδρυμάτων ιδιωτικού δικαίου και έχει ξεκινήσει η υλοποίησή της από το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης, χωρίς όμως να έχουν θεσπιστεί σχετικές προδιαγραφές και διαδικασίες ποιοτικού ελέγχου.

• Η εποπτεία των ιδρυμάτων έχει ανατεθεί στις Υγειονομικές Περιφέρειες για τα δημόσια και στις Περιφερειακές Διευθύνεις Πρόνοιας για τα ιδρύματα ιδιωτικού δικαίου, μέσω των κοινωνικών συμβούλων που ορίζονται στις Περιφέρειες της χώρας. Ωστόσο, η απουσία ενός σαφούς πλαισίου προδιαγραφών που πρέπει να πληρούνται από τα ιδρύματα, καθιστά τον έλεγχο αυτό συχνά ανεπαρκή

και αναποτελεσματικό.

• Έχει θεσπιστεί η αρμοδιότητα συστηματικής παρακολούθησης και ελέγχου των ιδρυμάτων από το Σώμα Επιθεωρητών Υπηρεσιών Υγείας και Πρόνοιας, που συστήθηκε με το νόμο 2920/2001. Το Σώμα, ύστερα από επισκέψεις, εκδίδει εκθέσεις ελέγχου με συγκεκριμένες προτάσεις προς τη Διοίκηση των ιδρυμάτων για τη βελτίωση των συνθηκών και προβαίνει σε επανελέγχους, ωστόσο συχνά οι προτάσεις του υλοποιούνται εν μέρει μόνο από τις διοικήσεις τους, καθώς απουσιάζει ένα σύστημα κυρώσεων και ανάκλησης αδειών.

• Τα περισσότερα ιδρύματα παρουσιάζουν σοβαρές ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό, ιδίως σε επιστημονικό και εξειδικευμένο προσωπικό.

• Η διαδικασία προσλήψεων προσωπικού στα δημόσια ιδρύματα είναι χρονοβόρα και δεν διασφαλίζει την έγκαιρη και κατάλληλη επιλογή των επαγγελματιών που έχει ανάγκη η κάθε μονάδα.

• Τα ιδιωτικά ιδρύματα δεν δεσμεύονται ως προς το προσωπικό που διαθέτουν, με αποτέλεσμα ορισμένα να λειτουργούν χωρίς εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό ή ακόμη και να στελεχώνονται πρωτίστως από εθελοντές.

• Υπάρχουν ιδρύματα, που εποπτεύονται ελλιπώς, στα οποία επιβάλλονται στους φιλοξενούμενους ανήλικους ακραίοι κανόνες συμπεριφοράς, που αποκλίνουν από τα γενικά αποδεκτά πρότυπα της Ελληνικής κοινωνίας (π.χ. απαγόρευση παντελονιών στα κορίτσια, αυστηρές νηστείες, απαγόρευση συμμετοχής σε σχολικές εκδρομές, περιορισμός επικοινωνίας με γονείς, κ.λπ.).

• Δεν υπάρχουν εξειδικευμένες θεραπευτικές δομές φιλοξενίας για παιδιά και εφήβους με ψυχικές διαταραχές, θύματα κακοποίησης, ανήλικους με παραβατική συμπεριφορά ή χρήστες ουσιών.

• Πολλά ιδρύματα για παιδιά με αναπηρίες και χρόνιες παθήσεις εξακολουθούν να έχουν ασυλικό χαρακτήρα, να λειτουργούν αποκομμένα από τον κοινωνικό ιστό, με απαρχαιωμένα συστήματα φροντίδας και ανεπαρκή κάλυψη των ιατρικών, θεραπευτικών και εκπαιδευτικών αναγκών των φιλοξενούμενων, ορισμένες μάλιστα φορές χρησιμοποιούν για λόγους πρόληψης μη αποδεκτές μεθόδους καθήλωσης και περιορισμού των παιδιών.

• Ο θεσμός του διορισμού επιτρόπου για τα παιδιά χωρίς γονική μέριμνα συχνά δεν εφαρμόζεται, ιδίως για τα παιδιά με αναπηρίες.

• Η αναθεώρηση της τοποθέτησης σε ίδρυμα δεν προβλέπεται θεσμικά και δεν εφαρμόζεται συστηματικά σύμφωνα με το πνεύμα της Σύμβασης (άρθρο 25).

• Ο θεσμός της αναδοχής εφαρμόζεται σε πολύ μικρό βαθμό, κυρίως λόγω της έλλειψης κοινωνικών υπηρεσιών και συστήματος υποστήριξης της επιλογής, εκπαίδευσης, παρακολούθησης και υποστήριξης των αναδόχων γονέων, αλλά και της μη  διάθεσης επαρκών σχετικών πόρων από την Πολιτεία.

• Το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης δεν έχει ενσωματώσει στην εθνική πολιτική τις Οδηγίες του ΟΗΕ για την εναλλακτική φροντίδα, ούτε το περιεχόμενο της Σύστασης 2005 (5) του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα δικαιώματα των παιδιών που ζουν σε ιδρύματα, ούτε τη Σύσταση CM/Rec (2010) 2 για την απο-ιδρυματοποίηση και τη ζωή στην κοινότητα των παιδιών με αναπηρίες.

Τα παραπάνω διαπιστούμενα προβλήματα επιτείνονται κατά την περίοδο της οικονομικής κρίσης που πλήττει την Ελληνική κοινωνία. Εκπρόσωποι πολλών ιδρυμάτων ιδιωτικής φύσης έχουν αναφέρει στον Συνήγορο ότι απειλούνται ακόμη και με διακοπή λειτουργίας, λόγω της μείωσης των πόρων τους και της αύξησης της φορολογίας τόσο στις δωρεές όσο και στην ακίνητη περιουσία τους. Την ίδια στιγμή οι περιπτώσεις παιδιών που χρειάζεται να απομακρυνθούν από τις φυσικές τους οικογένειες αυξάνουν, με την ακραία φτώχεια να λειτουργεί ως επιπρόσθετος παράγοντας που επιτείνει την αδυναμία ορισμένων γονέων να φροντίσουν κατάλληλα τα παιδιά τους.

Οι προσλήψεις προσωπικού στα δημόσια ιδρύματα υφίστανται μεγάλους περιορισμούς ενώ και οι πόροι τους συρρικώνονται.

Προτάσεις:

• Να υπάρξει ενιαία νομοθετική ρύθμιση για το πλαίσιο λειτουργίας δημοσίων και ιδιωτικών ιδρυμάτων παιδικής προστασίας (φιλοξενίας και φροντίδας), τον προσδιορισμό των ελαχίστων προδιαγραφών ως προς την παρεχόμενη φροντίδα, τις εγκαταστάσεις, το προσωπικό και τους κανόνες λειτουργίας τους, και την διαδικασία αδειοδότησης, ελέγχου ποιότητας υπηρεσιών και τήρησης των όρων λειτουργίας τους σε συμφωνία με τη Σύμβαση και με τα διεθνή πρότυπα για την εναλλακτική φροντίδα, με στόχο την παροχή πολυδιάστατης, κατάλληλης και εξατομικευμένης φροντίδας στα παιδιά για ολόπλευρη ανάπτυξη και ανταπόκριση στις ηλικιακές τους ανάγκες.

• Να γίνεται ρητή αναφορά στο νομοθετικό πλαίσιο για τα ιδρύματα στα δικαιώματα των φιλοξενούμενων παιδιών, σύμφωνα και με τις προβλέψεις της Σύμβασης, αλλά και των διεθνώς θεσπισμένων κανόνων.

• Να ενεργοποιηθεί το σύστημα πιστοποίησης και αδειοδότησης των ιδρυμάτων αυτών με βάση θεσπισμένα κριτήρια και προδιαγραφές, με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα που θα αποβλέπει στον έλεγχο όλων των συναφών μονάδων που λειτουργούν στη χώρα μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα.

• Να διασφαλισθεί η επάρκεια του ανθρώπινου δυναμικού σε όλα τα ιδρύματα παιδικής προστασίας, ιδίως κοινωνικών υπηρεσιών, παιδαγωγών, νοσηλευτών, ειδικών θεραπευτών και βοηθών ατομικής φροντίδας των παιδιών.

• Να καλύπτονται γεωγραφικά οι υπάρχουσες ανάγκες παιδικής προστασίας, χωρίς να απαιτείται η μετακίνηση των παιδιών πολύ μακριά από την αρχική περιοχή κατοικίας τους, αν αυτό δεν είναι προς το συμφέρον τους.

• Να δημιουργηθούν δομές φιλοξενίας παιδιών στην περιοχή της Θράκης, με ειδικές ρυθμίσεις για την

διευκόλυνση της άσκησης των θρησκευτικών πρακτικών των μουσουλμάνων και τουρκόφωνων κατοίκων και την επικοινωνία με μέλη των οικογενειών τους που δεν μιλούν ελληνικά.

• Να δρομολογηθεί η σταδιακή κατάργηση των ιδρυμάτων για παιδιά με αναπηρίες και χρόνιες παθήσεις που λειτουργούν με το ασυλικό μοντέλο και η αντικατάστασή τους από μικρές δομές κοντύτερα στο οικογενειακό πρότυπο καθώς και από κέντρα ημερήσιας φροντίδας, υπηρεσίες υποστήριξης (όπως θεραπευτικές, συμβουλευτικές) και προσβάσιμες δομές (π.χ. εκπαίδευσης, άθλησης, ψυχαγωγίας) στην κοινότητα για τα παιδιά που διαμένουν με τους γονείς τους.

• Να λειτουργήσουν εξειδικευμένες δομές φιλοξενίας θεραπευτικού χαρακτήρα για παιδιά και εφήβους με ψυχικές διαταραχές, ή με άλλα ειδικά χαρακτηριστικά που απαιτούν εξειδικευμένη φροντίδα και θεραπεία, όπως ανήλικοι παραβάτες, χρήστες ουσιών κ.λπ.

• Να διασφαλισθεί η απαιτούμενη ειδική φροντίδα στα ιδρύματα όπου φιλοξενούνται ασυνόδευτα παιδιά, με μεταφραστές, νομικούς αρωγούς και σύστημα υποστήριξης της εκπαιδευτικής και κοινωνικής τους συμμετοχής.

• Να λειτουργήσουν κέντρα επείγουσας φιλοξενίας και εκτίμησης, για όσο χρόνο λαμβάνει χώρα η διάγνωση αναγκών των παιδιών, στις μεγάλες πόλεις της χώρας.

• Να περιοριστεί ο χρόνος παραμονής των παιδιών σε ιδρύματα, με ενεργοποίηση της διαδικασίας τακτικής αναθεώρησης της τοποθέτησής τους και προώθησης είτε της υποστηριζόμενης επιστροφής τους στη φυσική οικογένεια, είτε της τοποθέτησης σε ανάδοχες οικογένειες και σε πλαίσια φιλοξενίας οικογενειακού τύπου.

• Να ενισχυθεί η εφαρμογή του θεσμού της αναδοχής, τόσο για παιδιά που εντάσσονται σε ιδρύματα, περιλαμβάνοντας και τα παιδιά με χρόνιες παθήσεις / αναπηρίες, όσο και για παιδιά που χρειάζεται να απομακρυνθούν για ένα διάστημα από τις οικογένειές τους, χωρίς αναγκαστικά να εισάγονται σε ιδρύματα, αλλά να τοποθετούνται σε ανάδοχες οικογένειες με εισαγγελική εντολή ή δικαστική απόφαση. Να προβλεφθεί η διάθεση κονδυλίων για όλες τις παραπάνω περιπτώσεις.

• Για την κατάλληλη επιλογή, εκπαίδευση, υποστήριξη και παρακολούθηση των αναδόχων γονέων, να  ανατεθούν αρμοδιότητες σε κοινωνικές υπηρεσίες εξειδικευμένες σε θέματα παιδικής προστασίας, υπαγόμενες στην τοπική αυτοδιοίκηση, και να λειτουργήσει το προβλεπόμενο αρχείο αναδόχων οικογενειών στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης.

• Να καθιερωθεί ειδικό πλαίσιο για την υλοποίηση της αναδοχής ως αναμορφωτικού μέτρου, για ανήλικους παραβάτες, με ειδική επιλογή, εκπαίδευση και υποστήριξη των αναδόχων γονέων που αναλαμβάνουν την ευθύνη αυτή.

• Να προβλεφθεί και να υλοποιείται η συστηματική ακρόαση των απόψεων των παιδιών, εφόσον έχουν την κατάλληλη ηλικία και ωριμότητα, ως προς την εισαγωγή τους σε ένα ίδρυμα, την τοποθέτησή τους σε μια ανάδοχη οικογένεια ή την υιοθεσία τους, με σχετική πρόβλεψη για μία κατάλληλη διαδικασία με εκπαιδευμένο προσωπικό όπως για τις περιπτώσεις παιδιών με προβλήματα λόγου και επικοινωνίας.

8.6 Υιοθεσία (Άρθρο 21)

Ο θεσμός της δημόσιας υιοθεσίας αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα καθυστερήσεων, με σοβαρές επιπτώσεις στα παιδιά που παραμένουν στα ιδρύματα για μεγάλο χρονικό διάστημα, αντί να εντάσσονται εγκαίρως σε θετές οικογένειες.

Οι μονάδες κοινωνικής φροντίδας παιδιών με χρόνιες παθήσεις και αναπηρίες δεν υλοποιούν επαρκώς την αρμοδιότητά τους για προώθηση υιοθεσιών των παιδιών. Πολλές φορές η αναδοχή λειτουργεί ως προθάλαμος της υιοθεσίας και χωρίς να τηρούνται οι απαραίτητες εγγυήσεις προς το συμφέρον των παιδιών. Οι επιτρεπόμενες από το νόμο ιδιωτικές υιοθεσίες έχουν ταχύτερη έκβαση, αλλά υποκρύπτουν σε αρκετές περιπτώσεις οικονομικές συναλλαγές και ευνοούν την ανάπτυξη της εμπορίας βρεφών.

Οι διακρατικές υιοθεσίες δεν έχουν υποστηριχθεί ακόμη επαρκώς από ένα οργανωμένο σύστημα υπηρεσιών, όπως ο σχετικός νόμος προβλέπει. Παρά την υπογραφή και τις προβλέψεις της Σύμβασης της Χάγης του 1993, η διοίκηση απαιτεί επικύρωση από ελληνικό δικαστήριο των αποφάσεων υιοθεσίας αλλοδαπών δικαστηρίων. Σε πολλές περιπτώσεις υιοθεσίας, η άγνοια των θετών  γονέων και η έλλειψη κατάλληλης υποστήριξής τους, οδηγεί σε λάθη όπως η καθυστερημένη ενημέρωση των παιδιών για το γεγονός της υιοθεσίας, η αναφορά στους φυσικούς γονείς με υποτιμητικό τρόπο κ.λπ., με συνέπεια την πρόκληση εντάσεων και συγκρούσεων, ιδίως στην εφηβεία.

Προτάσεις:

• Να προβλεφθεί επιτάχυνση των διαδικασιών της δημόσιας υιοθεσίας, με υποστήριξη από κατάλληλες και επαρκείς κοινωνικές υπηρεσίες και να δρομολογηθεί η κατάργηση της ιδιωτικής υιοθεσίας.

• Να βελτιωθεί το θεσμικό πλαίσιο για την υλοποίηση των διακρατικών υιοθεσιών, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η κατάλληλη επιλογή και υποστήριξη των θετών γονέων και η προστασία των δικαιωμάτων των υιοθετούμενων παιδιών.

• Να γίνει προσπάθεια από τις μονάδες κοινωνικής φροντίδας ώστε να προωθούνται υιοθεσίες παιδιών με χρόνιες παθήσεις και αναπηρίες.

• Να παρέχεται κατάλληλη υποστήριξη και καθοδήγηση των θετών γονέων, ώστε να αντιλαμβάνονται την υποχρέωσή τους να πληροφορούν εγκαίρως τα παιδιά σχετικά με την υιοθεσία τους και να μη δημιουργούν σε αυτά ενοχές, αίσθηση ντροπής ή παρεμπόδισης στην πρόσβαση σε πληροφορίες που αφορούν τους φυσικούς τους γονείς.

Δέκα τρόποι για να χτίσεις την αυτοεκτίμηση του παιδιού σου

 Δέκα τρόποι για να χτίσεις την αυτοεκτίμηση του παιδιού σου

Δεν θα ήταν υπέροχο  να νιώθεις σίγουρος ότι τα παιδιά σου θα αντιμετωπίσουν με επιτυχία τις προκλήσεις της ζωής; Οτι θα είναι μαχητές της καθημερινότητας που θα βρίσκουν το δρόμο τους χωρίς να χάνουν το κουράγιο να προσπαθούν για το καλύτερο;

Η απάντηση βρίσκεται στη μαγική λέξη: αυτοεκτίμηση. Τα παιδιά με υψηλή αυτοεκτίμηση  νιώθουν ασφαλή, αναλαμβάνουν την ευθύνη των πράξεών τους, είναι πρόθυμα να αναλάβουν θετικά ρίσκα και  αντιμετωπίζουν με ευελιξία τις αλλαγές. Ως ενήλικες, οι άνθρωποι με υψηλή αυτοεκτίμηση μπορούν να αντέξουν και να διαχειριστούν δημιουργικά την  απόρριψη, την απογοήτευση  και την αποτυχία, που  κάποια στιγμή αναπόφευκτα συναντούν στο δρόμο τους.

Ακολουθούν δέκα τρόποι για να ωθήσεις τα παιδιά σου να  αναπτύξουν την αυτοεκτίμησή τους:

1. Κέρδισε πρώτα εσύ σαν άνθρωπος την αυτοεκτίμηση

Τα παιδιά αναπαράγουν με μεγάλη ευκολία τις συμπεριφορές των γονιών. Αφησέ τα να αντιληφθούν τον καθημερινό αγώνα που δίνεις στη ζωή, μίλησέ τους με ειλικρίνεια για τους στόχους σου  και την προσπάθεια που καταβάλεις για να τους πετύχεις. Εξήγησέ τους πώς αντιμετωπίζεις τις δυσκολίες που συναντάς  και ποια είναι τα μαθήματα ζωής που παίρνεις μέσα απ΄ αυτήν τη διαδικασία.

Φωτό του Mitch Allman, flickr

2. Δημιούργησε ένα σπιτικό γεμάτο αγάπη και υποστήριξη

Οταν το παιδί δεν βιώνει  αγάπη και ασφάλεια μέσα στο σπίτι –  όσο ικανό κι αν είναι, όσες διακρίσεις κι αν έχει, για παράδειγμα, στο σχολείο ή στον αθλητισμό –  αργά ή γρήγορα θα νιώσει αβοήθητο και μόνο, και η αυτοεκτίμησή του θα πάρει την κάτω βόλτα.  Στην πραγματικότητα η αυτοεκτίμηση στηρίζεται πάνω σε δύο βασικές πεποιθήσεις: “είμαι αξιαγάπητος” και “είμαι ικανός”. Χρειάζονται και τα δύο ταυτόχρονα για να λειτουργήσει!

3. Δώσε τους την ευθύνη

Η αυτοεκτίμηση κερδίζεται και χτίζεται σταδιακά,  μέσα από την ικανοποίηση που νιώθουν τα παιδιά όταν ολοκληρώνουν με επιτυχία κάποιο έργο. Ανάλογα με την ηλικία και τις ικανότητές τους, ανάθεσέ τους  τις κατάλληλες δουλειές: να φτιάξουν τη βαλίτσα τους για το ταξίδι, να ετοιμάσουν το πρωϊνό τους, να βγάλουν βόλτα το σκύλο, να πλύνουν κάποια ρούχα τους, να στρώσουν τα κρεβάτια τους, να κάνουν τα απαραίτητα τηλεφωνήματα για την οργάνωση μιας γιορτής κοκ.

 4.  Άφηνέ τα να παίρνουν κάποιες αποφάσεις μόνα τους

 Ένα νήπιο μπορεί να αποφασίσει αν θα φορέσει το κόκκινο ή το πράσινο μπλουζάκι, ένα μεγαλύτερο παιδί να διαλέξει τα ρούχα που θα φορέσει, αν θα πάει ή όχι στην κατασκήνωση κοκ. Οσο μεγαλώνουν και ωριμάζουν θα μπορούν να αποφασίζουν και για πιο σημαντικά θέματα. Βοήθησέ τα με τρυφερότητα και συνέπεια, μέσα από τη συζήτηση, να διερευνήσουν τις επιλογές που έχουν στη διάθεσή τους. Σεβάσου την άποψή τους.

 5. Επιβράβευσε στη σωστή δοσολογία

Η αυτοεκτίμηση βασίζεται σε γεγονότα και αλήθειες, σε επιτεύγματα και ικανότητες. Αν τα παινεύεις για ό,τι κι αν κάνουν υπάρχει ο κίνδυνος να τους περάσεις άθελά σου το μήνυμα  ότι δεν χρειάζεται να προσπαθήσουν ιδιαίτερα ή – ακόμα χειρότερα- ότι  δεν μπορούν να κάνουν λάθη. Είναι καλύτερο να επιβραβεύεις την προσπάθεια και όχι το αποτέλεσμα. Ανεξάρτητα από την τελική έκβαση το παιδί μαθαίνει να δοκιμάζει, να επιχειρεί, να επιτρέπει στον εαυτό του το λάθος.

 6. Να δείχνεις πόσο πιστεύεις στις δυνατότητες και στην κρίση τους

Η αυτοεκτίμηση πηγάζει «από μέσα», από τη γνώση του εαυτού μας και του προσωπικού μας δυναμικού. Με την  ενθάρρυνση των γονιών  τα παιδιά  δοκιμάζουν τις δυνάμεις τους σε νέα πεδία, νιώθουν ελεύθερα να εξερευνήσουν τη δημιουργικότητά τους  και να αναγνωρίσουν τα ταλέντα και τις ικανότητές τους. Μέσα απ΄ αυτή τη διαδικασία μαθαίνουν να εμπιστεύονται  τις επιλογές τους. Πες τους: «Εκτιμώ τον τρόπο που…..» ή  «γίνεσαι όλο και καλύτερος στο…..». Όταν εσύ τούς δείχνεις εμπιστοσύνη  είναι πιο εύκολο να αρχίσουν να εμπιστεύονται τον εαυτό τους.

Θυμήσου ότι η αυτοεκτίμηση είναι σαν μια σπείρα που ανεβαίνει. Όταν είναι υψηλή, τα παιδιά αντιμετωπίζουν τις καινούργιες προκλήσεις με αυτοπεποίθηση. Αν πετύχουν, η αυτοεκτίμησή τους μεγαλώνει και είναι ικανά να αναλάβουν πιο απαιτητικά θετικά ρίσκα κοκ. Αν αποτύχουν μπορούν να τα βγάλουν πέρα επειδή η αυτοεκτίμησή τους είναι υψηλή.

7. Να ακούς  με ανοιχτή καρδιά ό,τι έχουν να σου πουν

 Αφιέρωνε χρόνο στην επικοινωνία με τα παιδιά, στην αναγνώριση και έκφραση των συναισθημάτων τους χωρίς καμία κριτική, όπως και  στην ανταλλαγή απόψεων γύρω από τα θέματα που τα απασχολούν. Εχουν ανάγκη να  νιώθουν ότι ο λόγος τους μετράει και η γνώμη  τους είναι σεβαστή. Υποστήριξέ όσο γίνεται περισσότερο, αλλά διόρθωσέ τα με τρυφερότητα αν κάνουν κάποιο λάθος.

Φωτό από το topsibelle.wordpress.com.

 8. Άφησέ τα να υποστούν κάποιες συνέπειες

Τα λάθη και οι συνέπειές τους είναι κομμάτι της ζωής. Δεν χρειάζεται να τα «σώζεις» πάντα, ούτε  να τα προστατεύεις από τις δυσκολίες. Καλύτερα να τους μάθεις να αναλαμβάνουν την ευθύνη των πράξέων τους και να αναγνωρίζουν το μάθημα που έχει να προσφέρει η ζωή μέσα από τις αποτυχίες και τις παραλείψεις. Μίλησέ τους για αντίστοιχες  εμπειρίες σου.

 9. Να είσαι αληθινός

Μην υποκρίνεσαι ότι όλα είναι καλά όταν δεν είναι. Εντάξει, δεν χρειάζεται να φορτίζεις και να εκθέτεις τα παιδιά απέναντι σε ό,τι σε φοβίζει και σε καταρρακώνει, αλλά μην παίζεις θέατρο. Αν αποτύχεις σε μια σου προσπάθεια, μην τους πεις ψέματα. «Ετσι κι αλλιώς τα  ξέρουν όλα». Είναι πιο σημαντικό να  αναγνωρίσουν ότι στη ζωή μπορεί να χάσουν κάποιες μάχες μέχρι να κερδίσουν τον πόλεμο.

10. Εξόρισε την τελειοθηρία από την ζωή της οικογένειας

Οταν τα παιδιά φοβούνται μήπως κάνουν λάθος, μήπως δεν ανταποκριθούν στις όποιες προσδοκίες, μήπως δεν είναι “τέλεια”, το παιχνίδι κινδυνεύει να  χαθεί. Χρειάζεται να λέμε – και να τους το μάθουμε να το λένε και να το πιστεύουν – το λυτρωτικό “δεν πειράζει, τα λάθη επιτρέπονται!”

Τα παιδιά που μαθαίνουν να αντιμετωπίζουν την αποτυχία κυνηγούν ό,τι είναι αληθινά  σημαντικό για τις ζωές τους,  διεκδικούν τη θέση τους στον ήλιο, τολμούν να σπάζουν αυγά όταν θέλουν να φτιάξουν ομελέτα. Ξεδιπλώνουν τη δύναμή τους αγκαλιάζοντας τα λάθη και μαθαίνουν αληθινά. Οχι μόνο στα θρανία του σχολείου, αλλά στα μαθήματα του βίου!

Δες ακόμη:

1.  Παιδιά με αυτοπεποίθηση για πρακτικές καθημερινές ιδέες που μπορεί να αξιοποιήσει κάθε γονιός για να αυξήσει την αυτοπεποίθηση των παιδιών του.

2. Παιδιά με δύναμη (συλλογή κειμένων)

3. Ο δεκάλογος των “μη”  από τα παιδιά στους γονείς: Αν τα παιδιά με αυτοεκτίμηση μάς έβαζαν κανόνες, ποιοι θα ήταν αυτοί;

Πηγές: 1. Μichele Borba, Parents do make a difference (Jossey-Bass, 1999), 2. G. Kaufman, L. Raphael, P. Espeland Stick up to yourself, Every kids guide to personal power and positive self esteem, (Free Spirit, 1999).

Η έλλειψη του πατρικού προτύπου διαταράσσει τις σύγχρονες κοινωνίες

Η έλλειψη του πατρικού προτύπου διαταράσσει τις σύγχρονες κοινωνίες

 

Σύμφωνα με πληροφορίες του thetrumpet.com που συγκέντρωσε το pentapostagma.gr η Βρετανική κυβέρνηση αποκάλυψε τον προηγούμενο μήνα ότι περίπου τα δύο τρίτα των οικογενειών που αναγνωρίζει ως δυσλειτουργικές είναι μονογονεϊκές και έχουν αρχηγό μία μόνη μητέρα – ποσοστό που ξεπερνά κατά τρεις φορές τον εθνικό μέσο όρο.

Επίσημη ερευνητική ομάδα που διερεύνησε τις αιτίες των ταραχών του Λονδίνου το περασμένο καλοκαίρι εστίασε τελικώς στο αίτιο της οικογενειακής διάλυσης – ειδικότερα στην έλλειψη ισχυρού ανδρικού προτύπου στις οικογένειες – ως κοινό παράγοντα της ζωής πολλών νεαρών που συνελήφθησαν.

Επίσημοι αξιωματούχοι της τοπικής κυβέρνησης δήλωσαν ότι οι οικογένειες με πολλαπλά προβλήματα βρίσκονται σε ολική διάλυση.

“Η απουσία ενός θετικού πατρικού προτύπου αποτελεί ένα τεράστιο πρόβλημα, και πολύ συχνά οι παρόντες πατέρες αντιμετωπίζουν προβλήματα εθισμού στα ναρκωτικά και στο αλκοόλ που διαλύουν την λειτουργικότητα της οικογένειας’’, δήλωσε ο Γραμματέας Κοινοτήτων και Τοπικής Κυβέρνησης Eric Pickles.

Υπολογίζεται ότι οι βρετανικές οικογένειες με πολλαπλά προβλήματα κοστίζουν στους φορολογούμενους περίπου 9δις λίρες τον χρόνο για επιδόματα και άλλες δημόσιες υπηρεσίες.

Ενώ το οικονομικό κόστος για τους φορολογούμενους είναι τεράστιο, το συναισθηματικό κόστος για τα παιδιά είναι πολύ χειρότερα. Οι σπόροι της γονικής παραμέλησης σπείρουν καρπούς αυξανόμενης νεανικής βίας. Η νεολαία της Βρετανίας και άλλων εθνών διοχετεύουν την οικογενειακή τους απογοήτευση μέσω πρόκλησης καταστροφών, παραβατικότητας και απελπισίας.

Η πατρότητα είναι ο κύριος θεσμός της κοινωνίας μας, αλλά εδώ και δεκαετίες οι εξελικτικοί επιστήμονες, οι φεμινίστριες και οι ψυχολόγοι επιμένουν ότι ο ρόλος του πατέρα είναι μη αναγκαίος – και ότι είναι εν ουσία υπό εξαφάνιση.

Όμως, τα στοιχεία δείχνουν μία εντελώς διαφορετική εικόνα: οι μονογονεϊκές οικογένειες της Βρετανίας αντιμετωπίζουν πολλαπλά προβλήματα, και οι νέοι γίνονται επιθετικοί και παραβατικοί, και βιώνουν τεράστια συναισθηματικά και ψυχολογικά βάρη...

Το είδα εδώ

Μπαμπάδες σε κατάθλιψη

Μπαμπάδες σε κατάθλιψη

Ειδικότερα οι πρώτοι έξι μήνες μετά τη γέννα, θεωρούνται και οι πιο δύσκολοι από ψυχολογικής πλευράς για τους γονείς, καθώς το κλάμα του μωρού φθάνει στο αποκορύφωμά του. Μαζί με το κλάμα, οι νέοι γονείς έχουν να αντιμετωπίσουν πολλές καινούριες προκλήσεις, όπως το να... αναγνωρίζουν κάθε φορά την ανάγκη που κάνει το βρέφος να κλαίει, το πώς να το ταΐσουν, το πώς να το κοιμίσουν κ.ο.κ. Ένα βουνό ευθυνών, υποχρεώσεων και καινούριων εμπειριών έρχεται να αλλάξει ριζικά την κατάσταση μέσα στο σπίτι αλλά και τις ισορροπίες των σχέσεων.

Η μητέρα μπορεί αφενός να είχε το χρόνο να προετοιμαστεί ψυχικά στη διάρκεια της κύησης και αφετέρου, ως λεχώνα, συγκεντρώνει τη φροντίδα του περιβάλλοντος. Από την άλλη ο άνδρας που ήταν μέχρι τη στιγμή του τοκετού θεατής, καλείται να γίνει συμμέτοχος την ίδια στιγμή που πρέπει να πάει στη δουλειά του και να εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του σαν να μην έχουν γίνει αλλαγές στη ζωή του.

Μερικές φορές το πρόβλημα σχετίζεται με την έλλειψη οικειότητας που έχουν οι περισσότεροι άντρες με ένα νεογέννητο και που μπορεί να επιδεινώνεται από την υπερπροστατευτικότητα της μαμάς, που γρήγορα “παίρνει το προβάδισμα” στις καθημερινές φροντίδες του παιδιού.

Παράλληλα, το κέντρο βάρους της σχέσης μετατοπίζεται και γέρνει ξεκάθαρα προς την πλευρά του παιδιού. Η σύζυγος λειτουργεί περισσότερο ως μητέρα, κυρίως στη διάρκεια των πρώτων μηνών της ζωής του παιδιού. Σε συνδυασμό με τις ορμονικές αλλαγές που προκαλεί η εγκυμοσύνη και η γέννα, η μητέρα μπορεί για ένα διάστημα να νιώθει λιγότερο «γυναίκα». Έτσι, δημιουργείται ακόμα μια αίσθηση απώλειας για τον άνδρα: από εκεί που φανταζόταν τη ζωή του σαν σύζυγος και πατέρας, δεν έχει την επαφή που φανταζόταν ούτε με τη γυναίκα του αλλά ούτε και με το νεογέννητο μωρό. Οι καθημερινές συνήθειες υπόκεινται σε αλλαγές, αφού το σπίτι αλλάζει μορφή, τα έπιπλα μετακινούνται, κυριαρχεί η αποστείρωση και η απολύμανση, μικροαντικείμενα και μικροσύνεργα για το μωρό όπου υπάρχει ελεύθερος χώρος.

Έτσι ενώ η ευρύτερη οικογένεια και το κοινωνικό περιβάλλον βιώνει τον ερχομό του μωρού ως τη μεγαλύτερη χαρά, τα συναισθήματα των γονιών μπορεί να είναι ανάμικτα, ενώ οι ίδιοι μπορεί να ντρέπονται να ομολογήσουν τις δυσκολίες τους. Ο πατέρας νιώθει παραγκωνισμένος, καθώς ο ρόλος του συνεχίζει να είναι επικουρικός και η μητέρα βιώνει τη γονεϊκότητα μοναχικά παρά τις επιθυμίες και των δυο να συντονιστούν στο νέο τους έργο. Οι επιστήμονες επισήμαναν ότι, πέρα από τις επιπτώσεις για τους ίδιους τους γονείς, αυτά τα αρνητικά συναισθήματα των γονιών που δεν εκφράζονται μπορεί να έχουν γενικότερη επίπτωση στον ψυχισμό, τη συμπεριφορά και την ανάπτυξη των παιδιών.

Επειδή όμως το φαινόμενο της επιλόχειας κατάθλιψης είναι κάτι για το οποίο δεν ευθύνεται κανείς και μπορεί να παρουσιαστεί παρά τις προσπάθειες του ζευγαριού να αναδιαρθρώσουν τις σχέσεις τους σύμφωνα με τα νέα δεδομένα της ζωής τους, οι ερευνητές συνιστούν πιο εντατικές προσπάθειες για τον εντοπισμό και την καταπολέμηση της κατάθλιψης στους μπαμπάδες -και τις μαμάδες- στην περίοδο μετά τη γέννα. Στην Ελλάδα γίνονται ήδη μαθήματα ψυχοπροφυλακτικής για τα ζευγάρια που περιμένουν παιδί. η έμφαση ωστόσο δίνεται ακόμα στην επιλόχεια κατάθλιψη των μαμάδων, που σχετίζεται και με τις ορμονικές μεταβολές, ενώ οι δυσκολίες των μπαμπάδων παραμένουν αόρατες.

Με τη βοήθεια ψυχολόγων εξειδικευμένων στα θέματα γονεϊκότητας, το να γίνει κανείς γονιός μπορεί να γίνει πιο ομαλά και να ξεπεραστεί η οποιαδήποτε κρίση τόσο στη σχέση του ζεύγους όσο και στο ξεκίνημα της ζωής του παιδιού.

vivanews.gr